Nhiên liệu của máy bay
Nguyễn Quang Thành
| 14-11-2025

· Nhóm thiên văn
Khi chúng ta nhìn thấy những chiếc máy bay bay lượn trên bầu trời, hầu hết mọi người đều nghĩ rằng bình nhiên liệu được giấu đâu đó bên trong thân máy bay.
Thật bất ngờ — các máy bay hiện đại không được thiết kế như vậy. Thực tế, bình nhiên liệu chính nằm ngay trong cánh máy bay. Vâng, chính đôi cánh khổng lồ ấy chính là thùng chứa nhiên liệu.
Thoạt nghe có vẻ lạ, nhưng việc cất nhiên liệu trong cánh lại là một trong những lựa chọn thông minh và an toàn nhất mà các kỹ sư hàng không từng đưa ra. Hãy cùng khám phá lý do vì sao cánh máy bay lại là nơi lý tưởng để chứa nhiên liệu.
Bài học từ những tai nạn trong quá khứ
Lý do khiến nhiên liệu được đặt trong cánh trở nên rõ ràng hơn khi nhìn lại những vụ tai nạn hàng không trong lịch sử. Ví dụ, vào năm 2013, một chiếc Boeing 747 chở hơn 200 tấn hàng hóa, bao gồm nhiều xe tải hạng nặng, đã cất cánh. Đáng tiếc là một số phương tiện không được cố định đúng cách, khiến chúng di chuyển trong khoang chở hàng và liên tục thay đổi trọng tâm của máy bay. Kết quả là máy bay mất kiểm soát và rơi, khiến toàn bộ sáu người trên khoang thiệt mạng.
Vụ tai nạn này cho thấy một bài học quan trọng: Trọng tâm của máy bay phải luôn ổn định trong suốt chuyến bay. Nếu nhiên liệu được chứa trong thân máy bay, sự chuyển động của chất lỏng khi bay sẽ khiến trọng tâm thay đổi liên tục, đặc biệt là khi nhiên liệu giảm dần. Điều này có thể làm mất cân bằng nghiêm trọng. Bằng cách đặt nhiên liệu trong cánh, các kỹ sư giảm thiểu nguy cơ mất ổn định và giúp chuyến bay an toàn hơn.
Cách đôi cánh duy trì sự cân bằng
Bạn có thể tự hỏi: “Vậy nhiên liệu nằm trong cánh có làm mất cân bằng hai bên không?” Câu trả lời là không, vì các kỹ sư đã tính toán rất kỹ. Mỗi cánh được chia thành nhiều khoang nhỏ, được kết nối với nhau bằng các lỗ thông nhỏ, cho phép nhiên liệu di chuyển chậm rãi giữa các ngăn. Nhờ đó, lượng nhiên liệu được phân bổ đều, dù máy bay nghiêng, rẽ hoặc bay lên cao. Điều này ngăn chặn sự mất cân bằng đột ngột, giúp máy bay ổn định và an toàn trong suốt hành trình.
Tiết kiệm không gian quý giá
Một lợi ích khác của việc chứa nhiên liệu trong cánh là tận dụng không gian hiệu quả hơn. Thân máy bay là khu vực quý giá — nó chứa hành khách, hàng hóa hoặc khoang chở hàng. Nếu nhiên liệu được cất trong đó, sẽ chiếm mất không gian đáng lẽ dành cho hành khách hoặc hàng hóa. Bằng cách đặt nhiên liệu trong cánh, thiết kế bên trong thân được tối ưu hóa. Điều này đặc biệt quan trọng với máy bay chở khách và chở hàng, nơi từng centimet đều mang giá trị kinh tế.
Giảm rung và tăng độ bền cho cánh
Cánh máy bay luôn chịu rung động do luồng không khí, hiện tượng này gọi là “dao động đàn hồi khí động” (aeroelastic flutter). Theo thời gian, rung động này có thể làm yếu kết cấu cánh. Việc đổ đầy nhiên liệu vào cánh giúp tăng khối lượng và ổn định, từ đó giảm rung và tăng độ bền cho cấu trúc. Một giải pháp tưởng chừng đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lớn về an toàn và độ bền, đồng thời bảo vệ kết cấu máy bay lẫn hành khách.
Hệ thống cung cấp nhiên liệu an toàn hơn
Máy bay sử dụng bơm nhiên liệu để đưa nhiên liệu từ cánh đến động cơ. Nhưng nếu một bơm bị hỏng, chuyện gì sẽ xảy ra? Lúc này, cánh máy bay lại trở thành “phương án dự phòng tự nhiên” — nhiên liệu có thể tự chảy xuống động cơ nhờ trọng lực. Nếu nhiên liệu được chứa trong thân, tính năng an toàn này sẽ không thể hoạt động. Thực tế cho thấy sự cố hỏng bơm nhiên liệu đã từng xảy ra, và chính thiết kế chứa nhiên liệu trong cánh đã cứu nhiều mạng người.
An toàn hơn khi hạ cánh khẩn cấp
Việc đặt bình nhiên liệu trong cánh cũng giúp tăng độ an toàn trong các tình huống khẩn cấp. Nếu nhiên liệu được chứa trong thân máy bay, nguy cơ cháy nổ sẽ nằm ngay dưới khoang hành khách, vô cùng nguy hiểm. Khi nhiên liệu được chứa trong cánh, ngọn lửa (nếu có) sẽ ở xa khoang hành khách hơn, giúp kéo dài thời gian thoát hiểm. Do phần lớn tai nạn xảy ra khi cất hoặc hạ cánh, thiết kế này làm tăng đáng kể cơ hội sống sót của hành khách.
Tại sao cánh máy bay lại quan trọng đến vậy
Giờ đây, chúng ta có thể thấy rằng việc chứa nhiên liệu trong cánh không chỉ là giải pháp kỹ thuật thông minh, mà còn là đỉnh cao của tư duy an toàn và hiệu quả. Cánh máy bay giúp duy trì cân bằng, giảm rung động, tiết kiệm không gian, bảo đảm cung cấp nhiên liệu ổn định và bảo vệ hành khách khi có sự cố.
Lần tới khi bạn ngước nhìn lên bầu trời và thấy một chiếc máy bay đang lướt qua, hãy nhớ rằng bên trong đôi cánh ấy ẩn chứa cả một kỳ công kỹ thuật. Mỗi chuyến bay an toàn mà chúng ta thực hiện hôm nay đều mang dấu ấn của thiết kế thiên tài này — một minh chứng cho việc khoa học và sáng tạo có thể kết hợp để bảo vệ sinh mạng con người.