Việc đăng cai Thế vận hội Olympic thường được xem là biểu tượng của sự tôn vinh tối thượng — cơ hội để một thành phố tỏa sáng trên sân khấu thế giới.

Nhưng phía sau những màn pháo hoa rực rỡ, những sân vận động chật kín khán giả và lễ trao huy chương long trọng là một “bài toán” tài chính phức tạp.

Từ những khoản đầu tư hàng tỷ đô la đến các tác động kinh tế lan tỏa lâu dài, Olympic vừa có thể là cơ hội vàng, vừa có thể là thách thức khổng lồ. Hãy cùng khám phá cái giá thật sự và phần thưởng của việc đưa Thế vận hội vào đời thực.

Olympic Tạo Ra Doanh Thu Gì?

Việc đăng cai Olympic thường hứa hẹn mang lại cú hích về du lịch, đầu tư hạ tầng và danh tiếng toàn cầu. Các thành phố tổ chức thu hút hàng triệu du khách, bao gồm vận động viên, giới truyền thông và người hâm mộ. Lượng khách này thúc đẩy chi tiêu vào khách sạn, nhà hàng, giao thông và doanh nghiệp địa phương. Chẳng hạn, trong kỳ Olympic London 2012, ước tính ngành du lịch đã tạo thêm khoảng 1,5 tỷ USD doanh thu.

Nguồn thu từ tài trợ và bản quyền truyền hình cũng chiếm tỷ trọng khổng lồ. Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) thu về hàng tỷ đô la từ các hợp đồng truyền hình toàn cầu và thương hiệu tài trợ, sau đó phân bổ cho các thành phố đăng cai để bù đắp một phần chi phí. Ngoài ra, doanh thu từ bán vé và hàng lưu niệm cũng đóng góp đáng kể.

Đầu Tư Hạ Tầng và Lợi Ích Lâu Dài

Các thành phố đăng cai Olympic thường chi mạnh tay vào hạ tầng như sân vận động, hệ thống giao thông và tái thiết đô thị. Điều này có thể mang lại lợi ích lâu dài, chẳng hạn như giao thông công cộng được nâng cấp, các cơ sở thể thao mới và diện mạo đô thị đổi thay. Olympic Barcelona 1992 là ví dụ điển hình: thành phố đã lột xác bờ biển và thúc đẩy ngành du lịch trong nhiều thập kỷ sau đó.

Tuy nhiên, không phải hạ tầng nào cũng được khai thác hiệu quả sau Thế vận hội. Một số địa điểm trở thành “voi trắng” — tốn kém để duy trì nhưng hiếm khi được sử dụng. Athens (2004) và Rio (2016) từng hứng chỉ trích nặng nề vì các sân vận động bỏ hoang và khoản đầu tư bị lãng phí.

Chi Phí Ẩn và Thách Thức Kinh Tế

Dù Olympic có thể mang về nguồn thu lớn, chi phí ban đầu thường khổng lồ. Đăng cai sự kiện đòi hỏi hàng tỷ đô la cho an ninh, xây dựng, hậu cần và vận hành. Những khoản này thường đội ngân sách, đôi khi gấp đôi ước tính ban đầu. Olympic Montreal 1976 nổi tiếng với khoản nợ kéo dài hàng thập kỷ mới được trả xong.

Một thách thức khác là tính tạm thời của lợi ích kinh tế. Chi tiêu của du khách đạt đỉnh trong kỳ Thế vận hội nhưng thường nhanh chóng sụt giảm sau đó. Doanh nghiệp địa phương có thể không thấy tăng trưởng bền vững. Ngoài ra, Olympic đôi khi kéo theo lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng cao đối với cư dân, gây ra nhiều ý kiến trái chiều về giá trị thực sự của sự kiện.

Nghiên Cứu Kinh Tế và Ý Kiến Chuyên Gia

Nghiên cứu của các nhà kinh tế như Andrew Zimbalist cho thấy, mặc dù Olympic tạo ra hoạt động kinh tế ngắn hạn, nhưng lợi ích tài chính dài hạn lại ít chắc chắn hơn. Zimbalist nhấn mạnh rằng nhiều thành phố chủ nhà phải gánh nợ và đối mặt với hạ tầng ít được sử dụng sau sự kiện, đồng thời cảnh báo không nên quá lạc quan về lợi nhuận.

Mặt khác, các chuyên gia cũng chỉ ra những lợi ích vô hình như nâng cao uy tín quốc tế, niềm tự hào cộng đồng và tái thiết đô thị. Dù khó đo lường, nhưng đây vẫn là những yếu tố quan trọng trong tổng thể tác động mà Olympic mang lại.

Cân Bằng Doanh Thu Và Rủi Ro Cho Các Chủ Nhà Tương Lai

Khi Olympic phát triển, ban tổ chức và các thành phố ngày càng cố gắng kiểm soát chi phí và tăng tính bền vững. IOC đã đưa ra quy định khuyến khích sử dụng cơ sở hạ tầng sẵn có và chia sẻ nguồn lực nhằm giảm chi tiêu. Các chủ nhà tương lai phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích kỳ vọng với rủi ro tài chính và tác động xã hội.

Một số thành phố đã từ chối đăng cai vì lo ngại chi phí, cho thấy sự chuyển biến theo hướng lập kế hoạch kinh tế thận trọng hơn. Việc lập ngân sách minh bạch, có sự tham gia của cộng đồng và đặt ra mục tiêu thực tế đang trở thành chìa khóa để tổ chức thành công.

Kết Luận: Chúng Ta Học Được Gì?

Thế vận hội Olympic không chỉ là sự kiện thể thao mà còn là một cuộc “đầu tư” kinh tế lớn với cả cơ hội lẫn rủi ro. Đăng cai có thể thúc đẩy du lịch, đầu tư và phát triển đô thị, nhưng đồng thời cũng để lại gánh nặng chi phí và áp lực tài chính.

Bạn đã bao giờ tự hỏi Olympic có thực sự xứng đáng với thành phố đăng cai chưa? Theo bạn, đâu là cách để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu mặt trái? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn và hiểu được khía cạnh kinh tế sẽ giúp chúng ta nhìn Olympic vượt lên trên những tấm huy chương.