Cuộc đối thoại xanh
Nguyễn Hồng Sơn
| 24-09-2025

· Nhóm khoa học
Cốc giấy dùng một lần đã trở thành vật dụng thiết yếu hàng ngày trong gia đình, nhà hàng, văn phòng và nhiều nơi khác vì tính tiện lợi của chúng.
Nhiều người cho rằng cốc giấy thân thiện với môi trường hơn cốc nhựa, vốn khó phân hủy. Tuy nhiên, tình hình thực tế phức tạp hơn vẻ bề ngoài.
1. Độc tính sinh học
Hiện nay, cốc giấy dùng một lần trên thị trường được chia thành ba loại: cốc bìa cứng màu trắng, cốc giấy phủ sáp và cốc giấy nhựa. Cốc bìa cứng màu trắng phù hợp để đựng đồ khô nhưng không đựng được chất lỏng.
Cốc giấy phủ sáp có khả năng chống thấm nước nhờ lớp phủ sáp, nhưng sáp có thể tan chảy ở nhiệt độ trên 40°C và có thể chứa PAH gây ung thư.
Cốc giấy nhựa thông thường bao gồm một lớp giấy bên ngoài và một lớp màng mỏng bên trong. Nếu sử dụng vật liệu hoặc phương pháp chế biến kém chất lượng, có thể sản sinh ra các chất độc hại.
Cốc nhựa dùng một lần thường chứa chất hóa dẻo với nhiều chất độc hại. Khi đựng nước nóng, những chất này có thể ngấm vào nước.
Cấu trúc xốp của cốc nhựa có thể giữ lại bụi bẩn, khiến việc vệ sinh khó khăn và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
2. Nguyên liệu thô
Nguyên liệu thô được sử dụng trong sản xuất cốc giấy dùng một lần thường có nguồn gốc từ bột gỗ. Tuy nhiên, quá trình nghiền bột giấy đòi hỏi phải xây dựng đường xá và chặt cây, cả hai đều tác động tiêu cực đến môi trường.
Mặc dù khai thác dầu mỏ có thể ảnh hưởng đến môi trường và hệ sinh thái địa phương, nhưng nhìn chung, nó ít gây ô nhiễm hơn so với nạn phá rừng tràn lan cần thiết để sản xuất bột gỗ.
Do đó, khi xem xét tác động môi trường của nguyên liệu thô, cốc giấy dùng một lần có thể có tác động tiêu cực lớn hơn so với cốc nhựa.
3. Phân hủy và tái chế
Mặc dù cốc giấy dùng một lần được làm từ cellulose và về mặt lý thuyết có thể tái chế, nhưng việc sử dụng nhựa không tan trong nước và keo dán gốc dung môi để lắp ráp cốc khiến việc tái chế về mặt kỹ thuật là không khả thi.
Nhựa liên kết không thể được loại bỏ trong quá trình tái chế. Hơn nữa, cốc được bọc trong màng nhựa hoặc sáp parafin cản trở việc tái chế sợi.
Quá trình phân hủy cellulose đòi hỏi các điều kiện nhiệt độ và độ ẩm nhất định, điều này có nghĩa là cốc giấy trong các bãi chôn lấp có thể không phân hủy sinh học hoàn toàn, đặc biệt là ở các vùng khô cằn.
Tóm lại, tác động môi trường của cốc giấy dùng một lần phức tạp hơn nhiều so với suy nghĩ thông thường. Chúng không nhất thiết thân thiện với môi trường hơn cốc nhựa dùng một lần, vì quá trình sản xuất chúng tiêu tốn đáng kể năng lượng và tài nguyên, đồng thời tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe.
Khi công nghệ tiếp tục phát triển, cốc nhựa sinh học có thể dần thay thế cốc giấy và cốc nhựa.
Để thúc đẩy sức khỏe và tính bền vững của tài nguyên, chúng ta nên giảm thiểu việc sử dụng cốc dùng một lần và lựa chọn các loại cốc thủy tinh hoặc gốm sứ thay thế, không chứa hóa chất hữu cơ, dễ vệ sinh và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.