Bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào ô tô từ một cỗ máy nguy hiểm lại trở thành một trong những phương tiện di chuyển an toàn nhất chưa? Ô tô ngày nay được trang bị hàng chục công nghệ cứu sinh, nhưng trước đây không phải lúc nào cũng như vậy.

Trong thế kỷ qua, các quy định về an toàn ô tô đã có những thay đổi đáng kể, được hình thành bởi các vụ tai nạn thương tâm, áp lực của công chúng và những đột phá khoa học.

Hãy cùng xem xét kỹ hơn con đường chúng ta đã đi qua - theo nghĩa đen và nghĩa bóng - để hiểu những luật này đã thay đổi cách lái xe mãi mãi như thế nào.

Những ngày đầu: Nhận thức về an toàn tối thiểu

Đầu thế kỷ 20, ô tô là những kỳ quan cơ khí—nhưng không hoàn toàn an toàn. Những chiếc ô tô đầu tiên được chế tạo mà không có dây an toàn, vùng hấp thụ xung lực, hay thậm chí là kính chắn gió trong một số trường hợp. Khi số lượng xe hơi tăng lên vào những năm 1920 và 1930, tai nạn giao thông cũng tăng theo. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, an toàn được coi là trách nhiệm của người lái xe, chứ không phải của nhà sản xuất. Chính phủ hầu như không có tiêu chuẩn nào về bảo vệ người lái khi va chạm hoặc thiết kế xe.

Những nỗ lực thực sự đầu tiên về quy định

Mãi đến giữa thế kỷ 20, các quy định về an toàn mới bắt đầu hình thành. Năm 1959, Volvo đã làm nên lịch sử khi giới thiệu dây an toàn ba điểm—một thiết kế vẫn được sử dụng cho đến ngày nay. Mặc dù ban đầu là tùy chọn ở nhiều nơi, nhưng các quốc gia như Hoa Kỳ đã bắt đầu yêu cầu trang bị dây an toàn trên xe mới vào những năm 1960.

Bước ngoặt thực sự đến vào năm 1966, khi Hoa Kỳ thông qua Đạo luật An toàn Giao thông và Xe cơ giới Quốc gia. Đạo luật mang tính đột phá này trao cho các cơ quan liên bang quyền đặt ra các tiêu chuẩn an toàn cho ô tô được bán trong nước.

Dây an toàn, Túi khí và thử nghiệm va chạm

Khi các nhà nghiên cứu bắt đầu nghiên cứu chi tiết hơn về các chấn thương giao thông, nhiều biện pháp bảo vệ hơn đã được đưa ra. Những năm 1970 chứng kiến ​​sự gia tăng của thử nghiệm va chạm, giúp các cơ quan quản lý có thể so sánh mức độ an toàn của các mẫu xe khác nhau. Những năm 1980 đã giới thiệu túi khí, trở thành trang bị bắt buộc trên hầu hết các phương tiện vào cuối những năm 1990.

Những đổi mới này không chỉ mang tính công nghệ mà còn được hỗ trợ bởi các nghiên cứu từ các tổ chức như Viện Bảo hiểm An toàn Đường bộ (IIHS) và Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia (NHTSA), cả hai đều tiếp tục ảnh hưởng đến các tiêu chuẩn an toàn toàn cầu cho đến ngày nay.

Các tiêu chuẩn toàn cầu bắt đầu đồng bộ

Khi ngành sản xuất ô tô mở rộng trên toàn cầu, các quy định về an toàn bắt đầu lan rộng ra ngoài phạm vi từng quốc gia. Ví dụ, Liên minh Châu Âu đã giới thiệu một hệ thống kiểm tra va chạm và an toàn cho người đi bộ được thống nhất vào những năm 1990. Nhật Bản, Úc và các quốc gia khác cũng đi theo con đường tương tự.

Mặc dù các quy tắc cụ thể có thể khác nhau giữa các quốc gia, nhưng hiện nay nhiều khu vực đã tham gia vào các chương trình như Global NCAP (Chương trình Đánh giá Xe Mới), nơi cung cấp xếp hạng an toàn dựa trên các phương pháp kiểm tra thống nhất.

Công nghệ nắm quyền điều khiển

Đến những năm 2000, an toàn không còn chỉ là bảo vệ người trong một vụ va chạm nữa mà là ngăn ngừa va chạm ngay từ đầu. Các công nghệ hỗ trợ người lái đã xuất hiện. Hệ thống chống bó cứng phanh (ABS), kiểm soát ổn định điện tử (ESC) và cảnh báo chệch làn đường đã trở thành các tính năng tiêu chuẩn trên nhiều phương tiện.

Một nghiên cứu năm 2015 của IIHS cho thấy chỉ riêng ESC đã giảm hơn 50% nguy cơ tử vong do va chạm xe đơn lẻ. Các chính phủ đã sớm bắt đầu yêu cầu các hệ thống này, nhận thấy hiệu quả của chúng trong việc cứu sống người.

Sự trỗi dậy của hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến (ADAS)

Trong thập kỷ qua, các quy định về an toàn đã đón nhận một làn sóng công nghệ mới được gọi là ADAS. Các công nghệ này bao gồm kiểm soát hành trình thích ứng, phanh khẩn cấp tự động, giám sát điểm mù và phát hiện người đi bộ. Ví dụ, Liên minh Châu Âu hiện yêu cầu nhiều hệ thống này phải có trên các xe mới được bán sau năm 2022. Trong khi đó, các cơ quan và nhà sản xuất Hoa Kỳ cũng đang hợp tác để tự nguyện triển khai các tính năng tương tự trên toàn bộ các đội xe.

Xe điện và xe tự hành: Một biên giới mới

Tương lai của an toàn ô tô có thể nằm ở những chiếc xe có khả năng tự lái. Mặc dù ô tô hoàn toàn tự hành vẫn chưa phổ biến, nhưng các công nghệ hỗ trợ chúng - như cảm biến LiDAR, lập bản đồ thời gian thực và ra quyết định bằng AI - đã và đang ảnh hưởng đến thiết kế ô tô hiện đại.

Các cơ quan quản lý an toàn trên toàn thế giới hiện đang phát triển các khuôn khổ để kiểm tra và chứng nhận những chiếc xe này. Diễn đàn Kinh tế Thế giới nhấn mạnh rằng các quy định trong tương lai phải cân bằng giữa đổi mới sáng tạo với các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt, đặc biệt là khi những rủi ro và yếu tố chưa biết mới xuất hiện.

Ủng hộ người tiêu dùng và nhận thức cộng đồng

Điều quan trọng cần lưu ý là những tiến bộ về an toàn này không chỉ do chính phủ và các công ty thúc đẩy. Các nhóm vận động cộng đồng, chẳng hạn như Hội Các bà mẹ Chống Lái xe Khi Bị Ảnh hưởng (MADD) và Trung tâm An toàn Ô tô, đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy luật pháp chặt chẽ hơn và kiểm tra chất lượng hơn. Nhu cầu của công chúng về những chiếc xe an toàn hơn cũng đã thúc đẩy các nhà sản xuất hướng tới sự đổi mới. Trong nhiều trường hợp, người dân thường chi tiêu bằng ví tiền của mình - ưu tiên những chiếc xe có xếp hạng an toàn cao hơn và các tính năng bảo vệ hiện đại.

Nhìn về tương lai: 100 năm tới

An toàn ô tô sẽ như thế nào trong thế kỷ tới? Các chuyên gia đề xuất cần có thêm nhiều hệ thống sinh trắc học (như phát hiện buồn ngủ), cơ sở hạ tầng thông minh hơn để giao tiếp với xe cộ, và hệ thống AI thích ứng với hành vi của người lái. Mặc dù công nghệ chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển, nhưng có một điều vẫn không đổi: các quy định về an toàn phải đi trước một bước để đảm bảo an toàn cho tất cả mọi người.

Bạn nghĩ sao?

Bạn có cảm thấy an toàn hơn khi lái một chiếc xe hiện đại so với chiếc xe được sản xuất cách đây 50 năm không? Bạn coi trọng những tính năng an toàn nào nhất? Hãy chia sẻ suy nghĩ hoặc kinh nghiệm của bạn - xét cho cùng, an toàn giao thông không chỉ là vấn đề chính sách. Đó là vấn đề cá nhân.