Nếu bạn từng căng thẳng đến toát mồ hôi khi cố gắng lùi xe song song trong lúc phía sau dòng xe đang chờ đợi, chắc hẳn bạn đã tự hỏi: Liệu một chiếc máy tính có làm tốt hơn không?

Hệ thống đỗ xe tự động hứa hẹn chính điều đó—nhưng “phép màu” này thực ra không hề là phép màu. Đó là sự kết hợp được tính toán kỹ lưỡng giữa cảm biến, thuật toán và khả năng ra quyết định theo thời gian thực.

Và giống như bất kỳ tài xế nào, chúng chỉ tốt khi biết đọc tình huống và thích ứng kịp thời.

Thuật Toán Sau Vô Lăng

Cốt lõi của hệ thống đỗ xe tự động nằm ở khả năng nhận diện môi trường—tức chiếc xe phải hiểu được xung quanh mình. Điều này thường là sự kết hợp của:

• Cảm biến siêu âm – “Ngựa thồ” của việc phát hiện tầm ngắn, quét các xe gần đó, lề đường và bức tường với độ chính xác đến từng centimet.

• Camera – Ống kính góc rộng cung cấp bản đồ trực quan, cực kỳ quan trọng để nhận diện vạch kẻ bãi xe và phát hiện người đi bộ.

• Radar hoặc LiDAR – Thường phổ biến hơn trong các hệ thống hỗ trợ lái nâng cao, nhưng một số hệ thống đỗ xe cao cấp cũng dùng để tạo bản đồ 3D chi tiết về môi trường.

Điểm tinh túy thực sự nằm ở chỗ tất cả dữ liệu đầu vào này được đưa vào thuật toán lập kế hoạch đường đi. Sử dụng các mô hình như Rapidly-exploring Random Trees (RRT) hoặc phương pháp tối ưu hóa, hệ thống tính toán quỹ đạo vừa khít để đưa xe vào chỗ đậu mà không va chạm—tính toán cả góc lái, chiều dài cơ sở và bán kính quay.

Ra Quyết Định Trong Thời Gian Thực

Thuật toán đỗ xe phải đối mặt với một ràng buộc lớn: thế giới luôn khó lường. Người đi bộ có thể bất ngờ bước vào chỗ trống, một chiếc xe gần đó có thể lùi ra, hoặc một người đi xe đạp lao vút qua.

Để xử lý, các hệ thống hiện đại sử dụng kỹ thuật Điều khiển Dự đoán Mô hình (MPC)—một phương pháp liên tục tính toán lại quỹ đạo khi dữ liệu mới tràn vào. Hãy tưởng tượng như một kỳ thủ cờ vua luôn suy nghĩ lại nước đi mỗi giây, dựa trên thay đổi của đối thủ.

Một số hệ thống còn tích hợp mô hình dự đoán hành vi, ước lượng hướng di chuyển của các vật thể xung quanh. Điều này giúp tránh những bất ngờ phút chót có thể làm rối loạn thao tác đỗ.

Đánh Giá Hiệu Suất Thực Tế

Không phải tất cả các hệ thống đỗ xe tự động đều giống nhau. Các đánh giá độc lập thường dựa trên ba yếu tố chính:

• Độ chính xác – Xe có đỗ đúng trong vạch và giữ khoảng cách an toàn với vật cản không?

• Tốc độ – Hệ thống có hoàn tất thao tác nhanh chóng mà không quá chậm chạp?

• Khả năng phục hồi – Nếu tình huống thay đổi khi đang đỗ, xe có thích ứng hay hủy thao tác an toàn không?

Một nghiên cứu năm 2023 của Hiệp hội Xe hơi Mỹ (AAA) cho thấy trong khi hầu hết hệ thống đạt độ chính xác gần như hoàn hảo khi đỗ vuông góc, thì khả năng đỗ song song lại có sự khác biệt lớn. Ở môi trường đô thị chật hẹp, các hệ thống dùng cảm biến độ phân giải cao và xử lý dữ liệu nhanh vượt trội hơn hẳn so với những hệ thống chỉ dựa vào siêu âm.

Những Thách Thức Còn Tồn Tại

Dù ấn tượng, các hệ thống hiện tại vẫn còn những “điểm mù”:

• Hiệu suất trong thời tiết xấu – Mưa, tuyết, bụi bẩn có thể che cảm biến và làm rối loạn thuật toán thị giác.

• Vạch kẻ không chuẩn – Đường kẻ mờ hoặc bãi đỗ hình dạng bất thường dễ làm hệ thống nhận diện sai.

• Sự mất kiên nhẫn của con người – Các tài xế phía sau đôi khi không hiểu vì sao xe bạn dừng lại giữa chừng để kiểm tra an toàn.

Một số hãng sản xuất đang phát triển bản đồ đỗ xe dựa trên đám mây, cho phép các xe chia sẻ dữ liệu về cấu trúc bãi đỗ và những nguy cơ đã biết—tức là xe của bạn có thể “học hỏi” từ hàng nghìn lần đỗ xe khác.

Hướng Đi Tiếp Theo

Các hệ thống tiên tiến nhất đang hướng đến dịch vụ đỗ xe tự động kiểu valet. Với công nghệ này, bạn chỉ cần bước ra tại cổng gara, và xe sẽ tự tìm chỗ trống để đỗ, sử dụng kết hợp giữa bản đồ đã lập sẵn và dữ liệu cảm biến trực tiếp.

Tiến sĩ Mary Cummings, giáo sư tại Trường Kỹ thuật Pratt thuộc Đại học Duke, cho biết: “Đỗ xe là một môi trường hạn chế, tốc độ thấp, khiến nó trở thành nơi thử nghiệm an toàn nhất cho xe tự lái hoàn toàn. Những bài học từ đây sẽ lan tỏa sang các tình huống lái xe khác”.

Vì vậy, lần tới khi chiếc xe của bạn lướt nhẹ vào chỗ đỗ mà không cần chạm vô lăng, hãy nhớ: nó không chỉ đơn giản xoay bánh lái thay bạn mà đang tính toán hàng chục phương án, cân nhắc rủi ro và thích ứng trong từng phần nghìn giây.

Nếu nỗi lo đỗ xe biến mất khỏi thói quen hằng ngày, bạn sẽ làm gì với sự bình thản có thêm trong ngày của mình?