Chúng ta ai cũng từng ngước nhìn lên Mặt Trăng và cảm thấy một điều gì đó thật đặc biệt. Nó thắp sáng bầu trời đêm, tác động đến thủy triều đại dương và thậm chí còn ảnh hưởng đến hành vi của động vật.

Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi Mặt Trăng đến từ đâu chưa? Tại sao nó lại ở ngay cạnh Trái Đất và luôn hướng về chúng ta cùng một phía? Hãy cùng nhau khám phá hành trình kỳ diệu này.

Các nhà khoa học tin rằng Mặt Trăng hình thành như thế nào

Giả thuyết được chấp nhận rộng rãi nhất gọi là giả thuyết va chạm khổng lồ. Khoảng 4,5 tỷ năm trước, khi Trái Đất vẫn đang trong quá trình hình thành, một thiên thể có kích thước bằng sao Hỏa được đặt tên là Theia đã va chạm dữ dội với Trái Đất. Vụ va chạm mạnh đến mức hất tung những mảnh vật chất từ cả Trái Đất và Theia vào không gian. Những mảnh vụn này sau đó kết tụ lại và hình thành nên Mặt Trăng. Nói cách khác, đó là một “tai nạn vũ trụ” đã ban tặng cho chúng ta vệ tinh tuyệt đẹp ngày nay. Bằng chứng cho giả thuyết này đến từ những mẫu đá Mặt Trăng do phi hành gia mang về, có thành phần rất giống với đá ở lớp ngoài của Trái Đất.

Mặt Trăng thuở sơ khai rất khác

Ban đầu, Mặt Trăng không phải là khối cầu xám, yên ả như chúng ta thấy ngày nay, mà là một quả cầu lửa khổng lồ bằng dung nham nóng chảy. Theo thời gian, nó nguội dần và đông cứng, tạo thành lớp vỏ. Những mảng tối mà ta thấy hiện nay, gọi là “maria”, thực chất là những vùng từng có dung nham tràn ra. Hiện tượng này xảy ra khi các thiên thạch va chạm làm nứt bề mặt, cho phép dung nham từ bên trong trào ra, rồi nguội lại.

Mặt Trăng dần rời xa chúng ta

Có thể bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng Mặt Trăng đang trôi dần khỏi Trái Đất với tốc độ khoảng 3,8 cm mỗi năm. Khi mới hình thành, nó ở gần Trái Đất hơn rất nhiều—đến mức sẽ trông lớn hơn hẳn trên bầu trời. Sự tách xa này là kết quả của “điệu nhảy” hấp dẫn giữa Trái Đất và Mặt Trăng, đặc biệt liên quan đến thủy triều.

Lý do Mặt Trăng luôn hướng về Trái Đất một phía

Nguyên nhân là Mặt Trăng mất cùng một khoảng thời gian để tự quay quanh trục và để quay quanh Trái Đất—khoảng 27 ngày. Hiện tượng này gọi là chuyển động quay đồng bộ. Đó là lý do vì sao chúng ta không bao giờ nhìn thấy “mặt khuất” của Mặt Trăng nếu không nhờ tới các tàu thăm dò vũ trụ.

Vai trò của Mặt Trăng đối với sự sống trên Trái Đất

Mặt Trăng không chỉ là “ngọn đèn” trên bầu trời đêm—it còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của hành tinh. Lực hấp dẫn của nó giúp điều khiển thủy triều, từ đó tác động đến đời sống biển và các hệ sinh thái. Nó cũng ổn định độ nghiêng của Trái Đất, giúp các mùa trong năm diễn ra đều đặn. Nếu không có Mặt Trăng, sự sống trên Trái Đất có thể đã khác đi rất nhiều.

Tương lai của Mặt Trăng

Các nhà khoa học vẫn không ngừng nghiên cứu Mặt Trăng. Những sứ mệnh mới đang hướng tới việc khám phá vùng cực nam của nó, nơi có thể tồn tại băng nước ẩn trong các hố va chạm. Nguồn nước này có thể đóng vai trò quan trọng cho các khu định cư của con người trong tương lai hoặc phục vụ du hành vũ trụ, vì nước có thể chuyển đổi thành oxy và nhiên liệu. Một số nhà nghiên cứu thậm chí tin rằng Mặt Trăng có thể trở thành căn cứ phóng tàu đi sâu hơn vào không gian. Vì thế, câu chuyện của Mặt Trăng không chỉ nói về quá khứ—mà còn mở ra cánh cửa cho tương lai của chúng ta.

Vậy bạn nghĩ sao?

Giờ đây, khi chúng ta đã biết Mặt Trăng có thể đã được hình thành thế nào và đã thay đổi ra sao theo thời gian, điều gì khiến bạn say mê nhất? Là vụ va chạm khổng lồ tạo ra nó? Những dòng dung nham đã định hình bề mặt? Hay ý tưởng rằng một ngày nào đó nó có thể giúp con người vươn xa hơn khỏi Trái Đất? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn—chúng tôi rất muốn biết Mặt Trăng đã truyền cảm hứng cho bạn như thế nào!