Bí ẩn ánh sáng xanh lục
Nguyễn Văn Minh
| 27-04-2025

· Nhóm khoa học
Mỗi khi hoàng hôn buông xuống, một hiện tượng kỳ bí được mở ra – ánh sáng xanh lục – bắt nguồn từ câu hỏi tại sao bầu trời lại có màu xanh lam.
Ánh sáng mặt trời mang theo một quang phổ ánh sáng nhìn thấy được với các bước sóng khác nhau, hoạt động như những đợt sóng lượn với đỉnh và đáy.
Màu xanh lam, với bước sóng ngắn nhất, tán xạ mạnh mẽ trong bầu khí quyển của Trái đất, tạo ra bầu trời xanh. Khi hoàng hôn buông xuống, các màu sắc dần tan biến theo các tốc độ khác nhau, để lại một khoảnh khắc khi những bước sóng ánh sáng mỏng manh để ánh sáng đỏ lóe lên trên đầu, chỉ còn lại ánh sáng xanh lục.
Hiện tượng quang học này, được gọi là ánh sáng xanh lục (green flash), xuất hiện vào lúc hoàng hôn và ngay trước bình minh. Khi mặt trời gần như chạm đường chân trời, ánh sáng xanh lục xuất hiện ở rìa trên cùng của nó, kéo dài trong vòng một đến hai giây ngắn ngủi. Dù xảy ra hàng đêm, nhưng các điều kiện khí quyển như độ ẩm và ô nhiễm có thể che khuất cảnh tượng hiếm hoi này.
Điều đáng kinh ngạc là khi chứng kiến một hoàng hôn, mặt trời thực ra đã lặn, nhưng hiện tượng khúc xạ khí quyển uốn cong ánh sáng, kéo dài thời gian mà chúng ta nhìn thấy nó. Việc mặt trời dường như vẫn còn ở đường chân trời dù đã lặn tạo ra một ảo giác thú vị. Việc tính toán thời gian hoàng hôn kéo dài hơn dự đoán ban đầu cũng làm tăng sức hấp dẫn của trò chơi khí quyển này.
Ánh sáng xanh lục cũng có thể được quan sát ngay trước khi hoàng hôn nếu sử dụng kính viễn vọng, giúp hé lộ một dải ánh sáng xanh lục ở rìa mặt trời. Tuy nhiên, cần phải cực kỳ cẩn thận, vì việc quan sát trực tiếp mặt trời qua kính viễn vọng đòi hỏi các thiết bị giảm sáng chuyên dụng để tránh gây hại.
Ánh sáng xanh lục thực sự xuất hiện chính xác vào lúc hoàng hôn, khi ánh sáng đỏ, cam và vàng đã lặn xuống dưới đường chân trời, để lại các sắc xanh lục, xanh dương và tím phía trên. Trong đó, ánh sáng xanh dương và tím khó nhận ra hơn do bị tán xạ trong khí quyển, nên ánh sáng xanh lục trở thành điểm nhấn thu hút. Những ai may mắn có thể chứng kiến ánh sáng xanh lục tách khỏi mặt trời và lơ lửng phía trên đường chân trời.
Nói cách khác, mỗi hoàng hôn, với cái kết bằng ánh sáng xanh lục, mời gọi chúng ta suy ngẫm về sự phức tạp của các bước sóng ánh sáng, các động lực khí quyển và những ảo ảnh quyến rũ mà thiên nhiên tạo ra. Ánh sáng xanh lục, một cảnh tượng thoáng qua, là lời nhắc nhở về vẻ đẹp ẩn chứa trong vật lý của bầu khí quyển, khuyến khích chúng ta ngước nhìn lên trời và trân trọng những kỳ quan tô điểm buổi chiều tà bằng sắc màu bí ẩn và lôi cuốn.
Khi mặt trời dần biến mất, bí ẩn của ánh sáng xanh lục ngày càng sâu sắc, hướng sự chú ý đến màn biểu diễn khí quyển tô điểm cho sắc thái của hoàng hôn. Khám phá khoa học đằng sau hoàng hôn vén màn một bức tranh sống động về các bước sóng, nơi ánh sáng xanh lục thoáng qua trở thành dấu ấn của động lực khí quyển.
Vở kịch trên bầu trời này, nằm giữa ban ngày và đêm tối, gợi mở suy nghĩ về sự giao thoa giữa ánh sáng và khí quyển. Hiện tượng ánh sáng xanh lục, dù khó nắm bắt, vẫn lôi cuốn những người yêu thiên văn và những người ngắm trời sao, giải mã sự phức tạp của khí quyển Trái đất.
Sự hòa quyện của các bước sóng ánh sáng và vũ điệu của các hạt khí tạo thành một bài thơ về những bí ẩn trên cao. Bản giao hưởng khí quyển này, được vẽ nên từ bảng màu của hoàng hôn và bình minh, mời gọi chúng ta khám phá điểm giao thoa giữa khoa học và sự kỳ diệu, nơi ánh sáng xanh lục trở thành một dấu chấm câu trên bầu trời của chúng ta.