Nghệ thuật điện ảnh xe hơi
Nguyễn Huy Đức
| 03-06-2025

· Nhóm phương tiện
Từ khi điện ảnh ra đời, xe hơi đã liên tục đóng một vai trò quan trọng, điều tưởng như quen thuộc nhưng thực tế lại có gốc rễ lịch sử riêng.
Vào cuối thế kỷ 19, các xe chạy bằng xăng và máy quay phim lần đầu xuất hiện, khởi động sự phát triển nhanh chóng của cả hai hệ thống công nghiệp.
Phim ảnh phản ánh cuộc sống thực, và khi các bộ phim dài ngày càng phổ biến, xe hơi dần trở thành phương tiện đi lại hàng ngày của con người. Hệ quả là, văn hóa xe hơi trong điện ảnh cũng bắt đầu định hình. Ngày nay, xe hơi đã trở thành một trong những đạo cụ quen thuộc trong cả phim và truyền hình, đảm nhận những vai trò ngày càng quan trọng.
Đặc biệt, điều này trở nên rõ nét trong các thể loại phim độc đáo, nơi xe hơi không chỉ là phương tiện di chuyển của nhân vật chính mà còn là biểu tượng truyền tải các chủ đề trung tâm của phim. Một trong những thể loại liên quan chặt chẽ đến xe hơi là phim đường trường. Phim đường trường, một thể loại điện ảnh bắt nguồn từ văn học du ký, được yêu thích nhờ các câu chuyện phiêu lưu hấp dẫn và phong cảnh ngoạn mục được trình bày trong hành trình của mình. Dù phim đường trường rất đa dạng và sử dụng nhiều loại phương tiện khác nhau, sự phát triển của thể loại này chịu ảnh hưởng lớn từ sự phát triển của ngành công nghiệp xe hơi và sự ngưỡng mộ xe cộ trong văn hóa tuổi teen.
Được xem là khởi nguồn của dòng phim đường trường, "Bonnie và Clyde" ra mắt năm 1967 và "Easy Rider" năm 1969 có một vị trí đặc biệt trong chủ đề điện ảnh này. "Bonnie và Clyde" khắc họa câu chuyện của cặp đôi tội phạm nổi tiếng trong thời kỳ Đại Khủng Hoảng những năm 1930, rong ruổi khắp đất nước trên những chiếc xe cổ. Hành trình đầy sóng gió của họ, với việc thay đổi xe thường xuyên để tránh cảnh sát, mang đến cho khán giả một màn trình diễn đầy ấn tượng của những chiếc xe cổ điển. Những chiếc xe, với phong cách cổ điển và sắc màu rực rỡ, để lại dấu ấn sâu đậm trong trí nhớ người xem.
Việc liên tục thay đổi xe tượng trưng cho cuộc sống phiêu du, vô tư của nhân vật chính, đồng thời phù hợp với trào lưu phản văn hóa của thập niên 1950 và 1960, đặc biệt là phong trào hippie. Chính ảnh hưởng này đã dẫn đến thành công của các phim đường trường như "Bonnie và Clyde" và "Easy Rider".
Ngược lại, "Thelma và Louise", ra mắt năm 1991, mang đến bầu không khí trầm lắng hơn. Louise và Thelma, hai người bạn thân chán ngán cuộc sống tẻ nhạt, lên đường thực hiện một chuyến đi định mệnh. Sau một sự cố đáng sợ, họ bị truy đuổi và cuộc đời họ mãi mãi thay đổi. Bộ phim mô tả sức mạnh biến đổi của hành trình khi hai người phụ nữ khám phá những vùng đất xa lạ và nhận ra những điều mới mẻ về bản thân mình. Chuyến phiêu lưu của họ trong một chiếc xe thể thao màu xanh trên những con đường quê thơ mộng toát lên không khí tự do và lãng mạn, khiến khán giả mê mẩn hơn cả khi chỉ ngồi trước màn ảnh. Đáng chú ý, câu chuyện không mang đến một kết thúc thoát thân thành công cho nhân vật chính.

Cũng giống như các nhân vật sống lưu vong, những chiếc xe trong "Thelma và Louise" cũng đóng vai trò quan trọng, thể hiện tinh thần tự do dũng cảm. Hơn nữa, trong các phim đường trường, xe hơi còn mang ý nghĩa lớn hơn khi chúng phù hợp với những chủ đề biến đổi. Trong "A Perfect World", tập trung vào hành trình trốn chạy, Butch, một kẻ vượt ngục, và Philip, một con tin trẻ, tạo thành một mối quan hệ giống như cha con trong suốt hành trình của họ. Ba chiếc xe họ sử dụng không chỉ là phương tiện thoát thân mà còn tượng trưng cho mối liên kết mạnh mẽ mà họ phát triển. Khi Butch phóng xe đi, cậu bé Philip, lớn lên trong một gia đình đơn thân, trải nghiệm niềm vui và sự phấn khích chưa từng có, cuối cùng hiểu được vai trò của một người cha. Điều này khiến sự chia ly cuối cùng của họ trong thế giới thực trở nên càng đau lòng hơn.
Từ góc độ thẩm mỹ, các phương tiện được các nhân vật chính sử dụng không chỉ phù hợp với chủ đề của phim mà còn toát lên một phong thái "ngầu" và cuốn hút.