Ô nhiễm tiếng ồn đại dương là một dạng ô nhiễm ít được biết đến nhưng lại có tác động cực kỳ nghiêm trọng đến đời sống biển. Mặc dù gây ảnh hưởng to lớn, hiện vẫn chưa có các quy định quốc tế toàn diện để giải quyết vấn đề này.

Vậy tiếng ồn đại dương là gì, nó ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển ra sao và chúng ta có thể làm gì để giảm thiểu tác động của nó?

Tiếng ồn đại dương là gì?

Ô nhiễm tiếng ồn đại dương là sự gia tăng âm thanh nhân tạo dưới nước, bắt nguồn từ các hoạt động như vận tải biển, sóng sonar, khảo sát địa chấn và xây dựng tua-bin gió ngoài khơi. Những âm thanh này làm gián đoạn khả năng nghe những tiếng ồn tự nhiên của đại dương, từ đó gây rối loạn hành vi, giao tiếp và sự sống còn của các loài sinh vật biển. Với hơn 250.000 tàu đang hoạt động trên toàn cầu, tiếng ồn đại dương đã trở nên phổ biến. Chỉ riêng các tàu hàng đã phát ra âm thanh lên tới 190 decibel, vượt xa cả một buổi hòa nhạc rock. Đặc biệt, âm thanh trong nước truyền nhanh và xa hơn trên không, khiến phạm vi ảnh hưởng càng lớn.

Vì sao tiếng ồn đại dương lại gây hại?

Ô nhiễm tiếng ồn tác động mạnh mẽ đến đời sống biển trên nhiều phương diện:

Can thiệp vào giao tiếp:

Các loài động vật như cá voi và cá heo dựa vào âm thanh để giao tiếp. Mức độ ồn cao khiến chúng không thể nghe thấy nhau, từ đó ảnh hưởng đến việc tìm bạn đời, săn mồi hoặc cảnh báo nhau về kẻ thù.

Mất phương hướng:

Sóng sonar mạnh làm rối loạn khả năng định vị bằng âm thanh của các loài như cá heo, cá nhà táng, khiến chúng mất phương hướng, không thể săn mồi hoặc di chuyển đúng lộ trình.

Gây tổn thương và tử vong:

Tiếng ồn cực lớn từ sonar có thể khiến các loài sinh vật biển hoảng loạn, bơi lên mặt nước quá nhanh và mắc các bệnh giảm áp hoặc tổn thương nội tạng. Trong nhiều trường hợp nghiêm trọng, những âm thanh lớn có thể dẫn đến hiện tượng mắc cạn và tử vong.Gây xáo trộn hệ sinh thái:

Sự mất đi của một loài do tiếng ồn đại dương có thể dẫn đến hiệu ứng dây chuyền. Ví dụ, một xác cá voi không chìm xuống đáy biển sẽ khiến nhiều loài sinh vật đáy biển mất đi nguồn dinh dưỡng quan trọng, gây tác động tiêu cực đến hệ sinh thái biển rộng lớn.

Những loài nào bị ảnh hưởng nặng nề nhất?

Động vật có vú biển như cá voi và cá heo là những loài dễ bị tổn thương nhất. Tiếng ồn buộc chúng phải thay đổi đường di cư, rời bỏ khu vực kiếm ăn hoặc thay đổi cách phát âm, khiến việc giao tiếp và sinh sản trở nên khó khăn hơn. Ngoài ra, các loài sinh vật khác như cá, mực, giáp xác và rùa biển cũng bị ảnh hưởng. Ví dụ, các cuộc khảo sát địa chấn có thể làm hỏng nội tạng của mực khổng lồ và tiêu diệt sinh vật phù du trong bán kính 1,2 km.

Các quy định hiện hành và nỗ lực

Dù gây ra nhiều tác động, các quy định quốc tế về tiếng ồn đại dương vẫn còn rất hạn chế. Một số sáng kiến địa phương, chẳng hạn như các ngưỡng tiếng ồn bắt buộc của EU và hướng dẫn môi trường tự nguyện tại cảng Vancouver, đã cho thấy hiệu quả tích cực.IFAW đang thúc đẩy các biện pháp rộng rãi như giảm tốc độ tàu thuyền, giúp giảm tiếng ồn tới 40%, giảm va chạm với cá voi 50% và cắt giảm phát thải khí thải từ vận tải biển 13%.

Suy nghĩ cuối cùng

Làm thế nào để giảm ô nhiễm tiếng ồn đại dương?

Chúng ta có thể áp dụng các công nghệ yên tĩnh hơn như marine vibroseis, cải thiện thiết kế chân vịt, bảo trì tàu thuyền tốt hơn và thực hiện giảm tốc độ tàu. Hơn nữa, việc sử dụng các phương pháp ít gây tiếng ồn hơn thay cho phương pháp đóng cọc truyền thống sẽ giúp giảm tiếng ồn đáng kể. Các quy định quốc tế đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra thay đổi lớn, đảm bảo các biện pháp giảm tiếng ồn được áp dụng đồng bộ.