Xe thể thao điện đã có những bước tiến vượt bậc trong những năm gần đây, mang đến sự kết hợp giữa hiệu suất phấn khích, thiết kế tinh tế và việc lái xe thân thiện với môi trường.

Những mẫu xe như Tesla Roadster, Porsche Taycan, và Rimac Nevera đang định nghĩa lại giới hạn của kỹ thuật ô tô. Tuy nhiên, dù ấn tượng đến đâu, những chiếc xe này vẫn phải đối mặt với một thách thức lớn: chi phí và sự sẵn có của pin EV.

Đây là trở ngại lớn nhất cản trở việc phổ biến và phát triển hơn nữa xe thể thao điện. Tâm điểm của bất kỳ chiếc xe điện nào (EV), đặc biệt là những chiếc xe thể thao hiệu suất cao, chính là bộ pin. Pin đối với xe điện cũng giống như thùng nhiên liệu đối với xe thông thường: chúng lưu trữ và cung cấp năng lượng cần thiết để vận hành xe. Không giống như các phương tiện sử dụng động cơ đốt trong (ICE), nơi việc tiếp nhiên liệu diễn ra nhanh chóng và xăng dầu dễ dàng tiếp cận, xe EV hoàn toàn phụ thuộc vào pin, cụ thể là pin lithium-ion, để hoạt động. Đối với xe thể thao điện, ưu tiên cả sức mạnh và tốc độ, yêu cầu về pin càng cao hơn. Việc lái xe hiệu suất cao tiêu thụ một lượng năng lượng khổng lồ, và để duy trì hiệu suất như vậy trong một phạm vi hợp lý cần các bộ pin lớn và mạnh mẽ. Điều này dẫn đến điểm yếu đầu tiên: chi phí của các bộ pin này. Yếu tố quan trọng nhất góp phần vào giá cao của xe thể thao điện chính là chi phí của bộ pin. Tính đến năm 2023, giá trung bình của các bộ pin lithium-ion dao động khoảng 140 đô la mỗi kilowatt-giờ (kWh), dù mức giá này còn phụ thuộc vào các yếu tố như vật liệu sử dụng và kích thước bộ pin. Xe thể thao điện, với nhu cầu năng lượng lớn, đòi hỏi các bộ pin lớn hơn để vừa đạt hiệu suất cao vừa duy trì phạm vi hoạt động hợp lý. Điều này khiến một phần lớn chi phí tổng thể của xe bị phụ thuộc vào bộ pin.

Ví dụ, Tesla Roadster, một trong những chiếc xe thể thao điện được mong chờ nhất, dự kiến sẽ có dung lượng pin khoảng 200 kWh. Với chi phí pin hiện tại, điều này sẽ tương đương khoảng 28.000 đô la chỉ riêng cho bộ pin, chưa tính đến các thành phần hiệu suất cao khác cấu thành chiếc xe. Một vấn đề then chốt khác khiến chi phí tăng cao là độ phức tạp của các vật liệu cần thiết để sản xuất pin. Lithium, cobalt, nickel và các khoáng chất quý hiếm khác là những nguyên liệu thiết yếu để chế tạo pin, và các nguyên liệu này ngày càng đắt đỏ khi nhu cầu tăng lên. Các nhà sản xuất xe điện đang cạnh tranh để giành lấy những tài nguyên có hạn này, càng làm tăng giá thành. Ngoài ra, công nghệ pin tiên tiến dành cho xe thể thao điện, chẳng hạn như các loại pin thể rắn hoặc pin siêu đậm đặc, vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm hoặc thương mại hóa ban đầu. Những cải tiến này có thể giúp giảm chi phí trong tương lai, nhưng chúng đòi hỏi những khoản đầu tư lớn vào nghiên cứu và phát triển, điều này hiện tại vẫn giữ giá ở mức cao. Một thách thức lớn khác chính là sự sẵn có của pin EV. Việc sản xuất pin ở quy mô cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng không phải là điều đơn giản. Những hạn chế trong chuỗi cung ứng, các vấn đề địa chính trị và sự phụ thuộc vào một số nhà cung cấp chủ chốt đối với các nguyên liệu quan trọng khiến việc mở rộng sản xuất gặp nhiều khó khăn. Việc khai thác và tinh chế các nguyên liệu sử dụng trong pin đặt ra cả mối lo ngại về môi trường lẫn logistic.

Lithium, cobalt và nickel chủ yếu được khai thác tại một số ít quốc gia, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt hoặc tắc nghẽn. Ví dụ, Cộng hòa Dân chủ Congo cung cấp hơn một nửa lượng cobalt trên thế giới, tạo ra sự phụ thuộc nặng nề vào một khu vực địa lý duy nhất. Những gián đoạn trong khai thác mỏ hoặc căng thẳng thương mại quốc tế có thể gây ra hiệu ứng lan tỏa, khiến các nhà sản xuất khó tiếp cận các nguyên liệu cần thiết cho pin EV. Xe thể thao điện làm trầm trọng thêm vấn đề này do nhu cầu cao hơn về pin có dung lượng lớn và hiệu suất cao, tức là cần nhiều nguyên liệu hơn cho mỗi chiếc xe. Khi ngày càng nhiều công ty tìm cách sản xuất xe điện ở tất cả các phân khúc xe thể thao, xe sedan, xe tải và xe dã ngoại—chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải vật lộn để theo kịp nhu cầu. Về lâu dài, việc tái chế pin EV và tìm kiếm các nguồn nguyên liệu thay thế có thể giúp giảm bớt vấn đề cung ứng, nhưng đây là những thách thức phức tạp đòi hỏi thời gian để giải quyết. Chi phí và sự sẵn có của pin EV ảnh hưởng trực tiếp đến cả người tiêu dùng lẫn nhà sản xuất. Đối với người tiêu dùng, xe thể thao điện đi kèm với mức giá cao khiến chúng khó tiếp cận hơn so với xe thể thao truyền thống

Mức giá khởi điểm cao này có thể làm nản lòng những người mua tiềm năng, đặc biệt là những người không ưu tiên các vấn đề môi trường. Các nhà sản xuất, mặt khác, đối mặt với khó khăn trong việc cân bằng giữa hiệu suất và tính khả dụng. Khi giá pin còn cao, các công ty buộc phải chuyển các chi phí này sang người tiêu dùng hoặc chấp nhận lợi nhuận thấp hơn. Thách thức này càng rõ ràng hơn trong thị trường xe thể thao hiệu suất cao, nơi yêu cầu về hiệu suất và phạm vi hoạt động cao hơn so với các EV thông thường. Thêm vào đó, sự sẵn có của pin ảnh hưởng đến thời gian sản xuất và sản lượng. Việc tiếp cận hạn chế với các nguyên liệu chính hoặc các sự chậm trễ trong sản xuất pin có thể làm chậm tiến độ ra mắt xe thể thao điện, khiến ngày giao hàng bị lùi lại hoặc giảm số lượng sản xuất. Điều này cản trở việc phổ biến của những chiếc xe này trên thị trường rộng lớn và có thể khiến các nhà sản xuất gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu. Dù chi phí và sự sẵn có của pin EV hiện tại là điểm yếu lớn nhất đối với xe thể thao điện, nhưng các nỗ lực đang được triển khai để giải quyết những thách thức này. Công nghệ pin đang phát triển nhanh chóng, với những cải tiến về mật độ năng lượng, tốc độ sạc và tuổi thọ. Khi các công nghệ này trở nên trưởng thành, chúng có khả năng giảm chi phí và làm cho pin dễ tiếp cận hơn. Hơn nữa, các chính phủ và công ty tư nhân đang đầu tư mạnh vào việc mở rộng công suất sản xuất pin.

Các nhà máy pin mới, hay còn gọi là gigafactory, đang được xây dựng trên khắp thế giới để tăng nguồn cung và giảm sự phụ thuộc vào một số khu vực nhất định. Đồng thời, nghiên cứu đang tiếp tục về các loại hóa học pin thay thế, chẳng hạn như pin thể rắn, hứa hẹn cách mạng hóa ngành công nghiệp với các giải pháp lưu trữ năng lượng rẻ hơn, an toàn hơn và hiệu quả hơn. Xe thể thao điện đại diện cho một ranh giới mới thú vị trong công nghệ ô tô, mang lại hiệu suất đáng kinh ngạc mà không gây hại đến môi trường như các xe chạy xăng truyền thống. Tuy nhiên, chi phí và sự sẵn có của pin EV vẫn là gót chân Achilles của chúng. Cho đến khi giá pin giảm và chuỗi cung ứng ổn định, xe thể thao điện sẽ vẫn là một thị trường ngách dành cho số ít người. Dù vậy, tương lai vẫn tràn đầy hy vọng khi các đổi mới trong công nghệ pin tiếp tục thúc đẩy ngành công nghiệp này tiến về phía trước.