Xe máy là phương tiện hai hoặc ba bánh, được trang bị động cơ xăng và điều khiển bằng tay lái để kiểm soát bánh trước.

Nhờ sự linh hoạt, tốc độ cao và khả năng sử dụng đa dạng, xe máy được ứng dụng rộng rãi trong tuần tra, vận chuyển hàng hóa, chở hành khách, cũng như phục vụ cho thể thao mạo hiểm.

Nhìn chung, xe máy được chia thành nhiều dòng khác nhau như xe đường phố, xe đua đường trường, xe địa hình, xe tuần dương, và xe du lịch. Khi nhắc đến động cơ xe máy, người ta thường nghĩ ngay đến động cơ xăng.

Xe máy có lịch sử gần 130 năm, bắt đầu từ phát minh của kỹ sư người Đức Gottlieb Daimler vào năm 1885. Khi đó, Daimler đã gắn một động cơ lên khung xe, khai sinh ra chiếc xe máy đầu tiên trên thế giới.

Trước đó, vào năm 1884, kỹ sư người Anh Edward Butler đã chế tạo một chiếc xe ba bánh chạy bằng dầu hỏa bằng cách lắp động cơ vào xe đạp. Tuy nhiên, chính Gottlieb Daimler mới là người được công nhận là cha đẻ của xe máy khi ông cho ra đời mẫu xe ba bánh sử dụng động cơ xăng làm mát bằng không khí với một xi-lanh. Ông đã được cấp bằng sáng chế cho phát minh này vào ngày 29/8/1885.

Chiếc xe máy đầu tiên của Daimler sử dụng động cơ đốt trong bốn kỳ với dung tích xi-lanh 264cc, công suất 0,5 mã lực tại 700 vòng/phút và đạt tốc độ tối đa 12 km/h. Xe có khung bằng gỗ, truyền động bằng dây đai tới bánh sau, và có thêm hai bánh phụ để giữ thăng bằng.

Hiện nay, mẫu xe máy nguyên bản này vẫn được bảo quản tại Bảo tàng Khoa học và Công nghệ Munich, Đức. Do giới hạn công nghệ vào thời điểm đó, chiếc xe máy sơ khai này khác xa so với các mẫu hiện đại cả về thiết kế, cấu trúc và hiệu suất. Với khung gỗ, bánh gỗ bọc sắt và không có hệ thống giảm xóc, việc di chuyển trên những con đường lát đá thời bấy giờ vô cùng xóc nảy, khiến nó được gọi là "bone-shaker" (cỗ máy lắc xương).

Mặc dù sơ khai và bất tiện, nhưng phát minh của Daimler đã đặt nền móng cho sự phát triển vượt bậc của xe máy trong hơn một thế kỷ qua. Từ một phương tiện thô sơ, xe máy đã không ngừng được cải tiến về tốc độ, an toàn và công nghệ.

Ngành công nghiệp xe máy hiện đại đã tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến. Chẳng hạn, vào năm 1998, Harley-Davidson ra mắt mẫu FLHRC-1, sử dụng hệ thống phun nhiên liệu điện tử giúp nâng cao hiệu suất và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường.

Ví dụ, mẫu Harley-Davidson FLHRC-1 ra mắt vào năm 1998 đã áp dụng công nghệ động cơ ô tô tiên tiến – hệ thống phun nhiên liệu điện tử – không chỉ giúp nâng cao hiệu suất mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường hiện đại, định hình xu hướng cho xe máy thế kỷ 21.

Các công nghệ đột phá như hệ thống điều khiển điện tử bằng quang học, hệ thống kiểm soát tự động bằng radar, bản đồ định vị điện tử và hệ thống giảm tiếng ồn bằng công nghệ âm thanh điện tử đang góp phần hoàn thiện và nâng tầm xe máy hiện đại, khiến chúng trở nên mạnh mẽ, thông minh và đáng kinh ngạc hơn bao giờ hết.