Xe máy, được trang bị động cơ xăng, là phương tiện hai hoặc ba bánh được điều khiển bằng tay lái.

Với trọng lượng nhẹ, linh hoạt và khả năng di chuyển nhanh, xe máy được sử dụng rộng rãi trong tuần tra, vận chuyển hàng hóa, hành khách cũng như trong thể thao.

Nhìn chung, xe máy có thể được phân loại thành các dòng như xe đường phố, xe đua, xe địa hình, xe cruiser, xe touring và nhiều loại khác. Động cơ của xe máy thường được gọi là động cơ xăng. Các bộ phận chính của xe bao gồm động cơ, hệ truyền động, phanh, hệ thống treo, hệ thống lái, hệ thống điện và khung xe.

Hầu hết các loại xe máy sử dụng động cơ xăng hai thì làm mát bằng không khí, trong khi một số dòng xe lớn hơn sử dụng động cơ bốn thì làm mát bằng nước với 4-6 xi-lanh. Xe máy nhẹ thường sử dụng hộp số tay, còn các dòng xe lớn có thể có hộp số 5-6 cấp.

Là phương tiện di chuyển mặt đất có một hoặc hai chỗ ngồi, xe máy sở hữu ưu điểm nhỏ gọn, nhẹ, tốc độ cao, khả năng cơ động tốt và dễ điều khiển.

Năm 1885, nhà phát minh người Đức Gottlieb Daimler đã gắn một động cơ lên khung xe, khai sinh ra chiếc xe máy đầu tiên trên thế giới. Trước đó, vào năm 1884, Edward Butler (Anh) đã lắp đặt một động cơ trên xe đạp, tạo ra một chiếc xe ba bánh chạy bằng dầu hỏa.

Gottlieb Daimler, được mệnh danh là "cha đẻ của ô tô", đã chế tạo một chiếc xe ba bánh chạy bằng động cơ xăng một xi-lanh vào năm 1885. Ngày 29 tháng 8 cùng năm, ông đã nhận được bằng sáng chế cho phát minh này, và từ đó được thế giới công nhận là người sáng tạo ra xe máy.

Chiếc xe máy đầu tiên của Daimler sử dụng động cơ đốt trong bốn thì, dung tích xi-lanh 264 cm³, sản sinh công suất 0,5 mã lực ở 700 vòng/phút, và có thể đạt tốc độ tối đa 12 km/h. Xe có khung bằng gỗ, truyền động bằng dây đai tới bánh sau và có thêm hai bánh phụ để giữ thăng bằng.

Ghi nhận công lao to lớn của Daimler, sau khi ông qua đời, Hiệp hội Kỹ sư Đức đã dựng một tượng đài tưởng niệm ông tại quảng trường Cannstatt, nơi ông lần đầu tiên điều khiển chiếc xe máy của mình.

Bên cạnh xe máy của Đức, xe máy Mỹ – đặc biệt là của hãng Harley-Davidson – cũng nhanh chóng trở nên nổi tiếng. Mẫu xe thương mại đầu tiên của Harley, ra đời vào năm 1903, có dung tích xi-lanh 409 cm³, sản sinh công suất 2,94 kW và vẫn mang thiết kế khung xe đạp.

Xe máy là sản phẩm của từng thời đại, phản ánh trình độ công nghệ của mỗi giai đoạn lịch sử. Những mẫu xe máy sơ khai không thể sử dụng rộng rãi do công nghệ thời đó chưa đủ tiên tiến để sản xuất các bộ phận cần thiết, khiến chúng chỉ tồn tại trong các phòng thí nghiệm.

Sau hơn một thế kỷ phát triển, xe máy ngày càng hiện đại và tiên tiến hơn. Ngành công nghiệp xe máy hiện nay đã tích hợp nhiều công nghệ hiện đại. Ví dụ, vào năm 1998, Harley-Davidson ra mắt mẫu FLHRC-1 với hệ thống phun nhiên liệu tiên tiến, giúp nâng cao công suất và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường hiện đại, mở đường cho thế hệ xe máy của thế kỷ 21.

Không chỉ vậy, một số mẫu xe máy ý tưởng còn được trang bị những công nghệ cao cấp như hệ thống điều khiển điện tử qua tín hiệu quang học, kiểm soát khoảng cách bằng radar, bản đồ định vị điện tử và hệ thống giảm tiếng ồn điện tử. Những tính năng này giúp xe máy hiện đại trở nên hoàn hảo và ấn tượng hơn bao giờ hết.